Χοροί Νοτίου Αιγαίου

Πανελλήνιος χορός με προέλευση από τη Πόλη. Λέγεται “Χασάπικος” επειδή τον χόρευαν οι χασάπηδες ή μακελάρηδες της Πόλης. Έχει μουσικό μέτρο 4/4. Παλαιότερα ήταν αυστηρά αντρικός χορός αλλά πλέον χορεύεται και από γυναίκες εξίσου. Το χορευτικό σχήμα είναι ευθεία και έχει κατεύθυνση αμφίδρομη δεξιά αριστερά και μπρος-πίσω. Η διάταξη είναι τυχαία και η λαβή είναι από τους ώμους. Σε ότι αφορά στην κοινωνική του διάσταση, ορίζεται ως ρεμπέτικος χορός, τουλάχιστον για την περίοδο 1850-1953, ενώ από το 1953 έως το 1980 οι μετεξελίξεις και οι μετασχηματισμοί της ελληνικής κοινωνίας τον φέρνουν στο προσκήνιο ως λαϊκό χορό. Από το 1980 και εντεύθεν ορίζεται ως πανελλήνιος χορός που εξελίσσεται σύμφωνα με την ελληνική αστικολαϊκή μουσική παράδοση.

Πανελλήνιος χορός με προέλευση από τη Πόλη. Λέγεται και “Χασαποσέρβικο” ή “Σέρβικος”. Το όνομα “Χασάπικος” προέρχεται από τους χασάπηδες ή μακελάρηδες της Πόλης, και το όνομα “Σέρβικος” προκύπτει από τη ρουμανική sârbă = Σέρβα, που η προφορά της είναι μεταξύ του «σι» και του «σε» οπότε υπήρξε εσφαλμένη συσχέτιση της “σίρμπας” με την Σερβία, παγιώνοντας το κοινό σήμερα όνομα “χασαποσέρβικο”. Έχει μουσικό μέτρο 2/4. Το χορευτικό σχήμα είναι τόξο και έχει κατεύθυνση αντιωρολογιακή. Η διάταξη των χορευτών περιλαμβάνει γυναίκες μεταξύ των αντρών, με πρωτοχορευτή καθώς και τελευταίο του χορού πάντα άντρα. Σε ότι αφορά στην κοινωνική του διάσταση, ορίζεται ως ρεμπέτικος χορός, τουλάχιστον για την περίοδο 1850-1953, ενώ από το 1953 έως το 1980 οι μετεξελίξεις και οι μετασχηματισμοί της ελληνικής κοινωνίας τον φέρνουν στο προσκήνιο ως λαϊκό χορό. Από το 1980 και εντεύθεν ορίζεται ως πανελλήνιος χορός που εξελίσσεται σύμφωνα με την ελληνική αστικολαϊκή μουσική παράδοση. Σε κάποια μέρη είναι ακόμα βασικός χορός στα γλέντια τους (Κως, Κύθνος κλπ) ενώ σε κάποια άλλα έχει λάβει τοπική μορφή (πχ Σούστα Άνδρου, Ρούσικος Νάξου). Παλαιότερα ήταν μόνο αντρικός αλλά πλέον χορεύουν και οι γυναίκες.

Πανελλήνιος χορός με καταγωγή από τη Ρούμελη και το Μωρηά. Λέγεται και “Συρτός” κυρίως στη Μακεδονία και τη Θράκη και σε μερικά νησιά προφέρεται και ως “Καλαμαθιανός”. Το όνομά του το πήρε πιθανότατα από το τραγούδι “Μαντήλι Καλαματιανό”. Έχει μουσικό μέτρο 7/8. Το χορευτικό σχήμα είναι τόξο με κατεύθυνση αντιωρολογιακή. Η διάταξη των χορευτών περιλαμβάνει γυναίκες μεταξύ των αντρών, με πρωτοχορευτή καθώς και τελευταίο του χορού πάντα άντρες. Η λαβή είναι από τις παλάμες στο ύψος των ώμων. Επισημαίνεται ότι στα νησιά του Νοτίου Αιγαίου και την Κρήτη πάντα ο τελευταίος χορευτής είναι άντρας καθώς και ότι σε μερικές περιπτώσεις, ιδίως τις Απόκριες, μπορεί η λαβή να είναι και από τους ώμους.

Χορός των νησιών (γενική μορφή των νησιών του Αιγαίου). Γράφεται και “Μπάλος”. Έχει μουσικό μέτρο 2/4. Το σχήμα είναι ζευγαρωτό (ένας άντρας και μία γυναίκα), έχει ελεύθερη κατεύθυνση και οι χορευτές χορεύουν χωρίς να κρατιόνται. Είναι ζευγαρωτός ελεύθερος αυτοσχεδιαστικός χορός που ακολουθεί τον “Συρτό” (και την τεχνοτροπία στο βήμα του). Παλαιότερα χορευόταν από ένα ζευγάρι, αλλά πλέον από πολλά μαζί.

Ξενόφερτος χορός με καταγωγή από την Τσεχία (μορφή νοτίων Κυκλάδων). Το όνομά του προέρχεται από την τσεχική λέξη půlka- που σημαίνει μικρό ή μισό, κάτι που αναφέρεται στα μικρά μισά βήματα του χορού. Προφέρεται και “Πόρκα” στα νησιά των Κυκλάδων. Έχει μουσικό μέτρο 4/4. Το χορευτικό σχήμα είναι ζευγαρωτό χωρίς συγκεκριμένη κατεύθυνση. Η διάταξη των ζευγαριών αν είναι πολλά, είναι τυχαία στο χώρο. Η λαβή είναι αγκαλιαστή και το ζευγάρι είναι αντίκρυ ο ένας στον άλλο. Επιπλέον, να τονίσουμε ότι όπως και οι άλλοι “ευρωπαϊκοί” χοροί, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’60 χορευόταν σε όλη τη χώρα. Σε μερικές περιοχές (πχ Σίφνος, Ικαρία) διατηρήθηκε στα γλέντια έως και σήμερα. Στις νότιες Κυκλάδες απλά η λαβή των χορευτών είναι από τους ώμους ενώ χορεύουν αντικρυστά.