Χοροί Νοτίου Αιγαίου

Πανελλήνιος χορός με καταγωγή από τη Ρούμελη και το Μωρηά. Λέγεται και “Συρτός” κυρίως στη Μακεδονία και τη Θράκη και σε μερικά νησιά προφέρεται και ως “Καλαμαθιανός”. Το όνομά του το πήρε πιθανότατα από το τραγούδι “Μαντήλι Καλαματιανό”. Έχει μουσικό μέτρο 7/8. Το χορευτικό σχήμα είναι τόξο με κατεύθυνση αντιωρολογιακή. Η διάταξη των χορευτών περιλαμβάνει γυναίκες μεταξύ των αντρών, με πρωτοχορευτή καθώς και τελευταίο του χορού πάντα άντρες. Η λαβή είναι από τις παλάμες στο ύψος των ώμων. Επισημαίνεται ότι στα νησιά του Νοτίου Αιγαίου και την Κρήτη πάντα ο τελευταίος χορευτής είναι άντρας καθώς και ότι σε μερικές περιπτώσεις, ιδίως τις Απόκριες, μπορεί η λαβή να είναι και από τους ώμους.

Χορός των νησιών (γενική μορφή των νησιών του Αιγαίου). Γράφεται και “Μπάλος”. Έχει μουσικό μέτρο 2/4. Το σχήμα είναι ζευγαρωτό (ένας άντρας και μία γυναίκα), έχει ελεύθερη κατεύθυνση και οι χορευτές χορεύουν χωρίς να κρατιόνται. Είναι ζευγαρωτός ελεύθερος αυτοσχεδιαστικός χορός που ακολουθεί τον “Συρτό” (και την τεχνοτροπία στο βήμα του). Παλαιότερα χορευόταν από ένα ζευγάρι, αλλά πλέον από πολλά μαζί.

Ξενόφερτος χορός με καταγωγή από την Τσεχία. Το όνομά του προέρχεται από την τσεχική λέξη půlka- που σημαίνει μικρό ή μισό, κάτι που αναφέρεται στα μικρά μισά βήματα του χορού. Προφέρεται και “Πόρκα” στα νησιά των Κυκλάδων. Έχει μουσικό μέτρο 4/4. Το χορευτικό σχήμα είναι ζευγαρωτό χωρίς συγκεκριμένη κατεύθυνση. Η διάταξη των ζευγαριών αν είναι πολλά, είναι τυχαία στο χώρο. Η λαβή είναι αγκαλιαστή και το ζευγάρι είναι αντίκρυ ο ένας στον άλλο. Επιπλέον, να τονίσουμε ότι όπως και οι άλλοι “ευρωπαϊκοί” χοροί, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’60 χορευόταν σε όλη τη χώρα. Σε μερικές περιοχές (πχ Σίφνος, Ικαρία) διατηρήθηκε στα γλέντια έως και σήμερα. Στη Νάξο την έλεγαν “Τσαμπουνόπορκα” και αλλάζανε ντάμες με το συνθηματικό “σανζέ λα νταμ”.

Αντρικός χορός από την Λέρο. Έχει μουσικό μέτρο 2/4. Το χορευτικό σχήμα είναι ζευγαρωτό και ελεύθερο. Η λαβή είναι ελεύθερη και χορεύουν πολλά ζευγάρια αντρών μαζί.

Αντρικός χορός από τη Μικρά Ασία, όπως χορεύεται στη Λέρο. Ο σκοπός είναι παραδοσιακός από τα Σώκια της Μικράς Ασίας. Το όνομά του είτε προέρχεται από την περιοχή της Αττάλειας, είτε από την τουρκική λέξη aptal=ανόητος, σαλός ή την περσική abdal=δερβίσης, άγιος. Έχει μουσικό μέτρο 9/8. Η διάταξη του χορού αποτελείται από δύο άντρες που κινούνται αντικρυστά και ελεύθερα, χωρίς συγκεκριμένη κατεύθυνση και κάνουν περίτεχνες φιγούρες. Σύγχρονα χορεύεται και από ζευγάρι άντρα-γυναίκας.