Χοροί Νοτίου Αιγαίου

Χορός από τα Δωδεκάνησα (μορφή Λέρου). Λέγεται και “Κρητικός” ή “Πηδηχτός Ρόδου”. Το όνομά του οφείλεται σε προέλευσή του από τη Ρόδο και το ομώνυμο τραγούδι. Έχει μουσικό μέτρο 2/4. Το χορευτικό σχήμα είναι τόξο με κατεύθυνση αντιωρολογιακή. Η διάταξη των χορευτών περιλαμβάνει γυναίκες μεταξύ των αντρών, με πρωτοχορευτή καθώς και τελευταίο του χορού πάντα άντρα. Η λαβή είναι από τις παλάμες, με τα χέρια στο ύψος των ώμων. Πιθανότατα ο χορός ήρθε από τους Κρητικούς που εκδιώχθηκαν την εποχή της Τουρκοκρατίας και εγκαταστάθηκαν στην ορεινή Ρόδο. Στη Λέρο ο χορός προήλθε από τη Ρόδο, αλλά χρησιμοποιείται μία ιδιαίτερη κινητική αγωγή που προσομοιάζει με το “Συρτό” του νησιού.

Αποκριάτικος χορός από τη Λέρο. Το όνομά του προέρχεται από τη σκούπα που χρησιμοποιούν οι χορευτές ως “εφεδρική ντάμα”. Στην Ικαρία λέγεται “Σκάντζα ντάμα”. Έχει μουσικό μέτρο 4/4. Το χορευτικό σχήμα είναι ζευγαρωτό χωρίς συγκεκριμένη κατεύθυνση. Η διάταξη των ζευγαριών είναι τυχαία στο χώρο. Η λαβή είναι αγκαλιαστή και στο ζευγάρι είναι αντίκρυ ο ένας στον άλλο. Γενικά χορεύεται από 6-7 ζευγάρια και κάποιον που αντί για ντάμα βαστά μια σκούπα και τραγουδά “Μαυρομάτα, μαυρομάτα, συ μου τα ‘κλεψες τα νιάτα…” και συνεχίζει με έμμετρα πειράγματα και αστεία. Κάποια στιγμή ο μουσικός ή ο χορευτής με τη σκούπα φωνάζει “αλλαγή”, και τότε όλοι πρέπει να αλλάξουν ντάμες κι αυτός να προλάβει να αρπάξει την ντάμα κάποιου. Όποιος μείνει χωρίς ντάμα χορεύει με τη σκούπα. Ο ρυθμός και ο βηματισμός είναι τύπου “Πόλκας” και δείχνει την επίδραση των ευρωπαϊκών χορών στο Αιγαίο.

Χορός που συναντάται σε όλα τα Δωδεκάνησα (μορφή Λέρου-Μεγίστης). Το όνομά του προέρχεται από την επιτόπια παλινδρομική κίνηση των χορευτών που λέγεται σουστάρισμα. Έχει μουσικό μέτρο 2/4. Το χορευτικό σχήμα είναι τόξο με κατεύθυνση αντιωρολογιακή. Η διάταξη των χορευτών περιλαμβάνει γυναίκες μεταξύ των αντρών, με πρωτοχορευτή καθώς και τελευταίο του χορού πάντα άντρα. Η λαβή είναι σταυρωτή με το αριστερό χέρι πάνω από το δεξί χέρι του επόμενου χορευτή. Υπάρχει και μία μελωδία που χορεύεται κυρίως από άντρες και λέγεται “Απάνω Σούστα”.

Πανελλήνιος χορός όπως αποδίδεται γενικά στα Δωδεκάνησα. Το όνομά του το πήρε πιθανότατα από τη διάταξη των χορευτών, όπου ο πρώτος “σύρει”, τραβάει, κατευθύνει τους υπόλοιπους. Έχει μουσικό μέτρο 2/4. Το χορευτικό σχήμα είναι τόξο με κατεύθυνση αντιωρολογιακή. Η διάταξη των χορευτών περιλαμβάνει γυναίκες μεταξύ των αντρών, με πρωτοχορευτή καθώς και τελευταίο του χορού πάντα άντρες. Η λαβή είναι από τις παλάμες, με τα χέρια στο ύψος των ώμων. Η παραλλαγή εδώ, περιλαμβάνει κινήσεις που θυμίζουν το “Ροδίτικο”.

Πανελλήνιος αντρικός χορός με προέλευση από τη Πόλη (μορφή της Λέρου).Λέγεται “Χασάπικος” επειδή τον χόρευαν οι χασάπηδες ή μακελάρηδες της Πόλης και το όνομα “Σύρμπα” ή “Σίρμπα” προκύπτει από τη ρουμανική sârbă = Σέρβα, που η προφορά της είναι μεταξύ του «σι» και του «σε» οπότε υπήρξε εσφαλμένη συσχέτιση της “σίρμπας” με την Σερβία, παγιώνοντας το κοινό σήμερα όνομα “χασαποσέρβικο”. Έχει μουσικό μέτρο 2/4. Το χορευτικό σχήμα είναι τόξο με αντιωρολογιακή φορά και λαβή από τους ώμους.