Χοροί Νοτίου Αιγαίου

Πανελλήνιος χορός όπως αποδίδονταν παλιά στο Αιγαίο. Το όνομά του το πήρε πιθανότατα από τη διάταξη των χορευτών, όπου ο πρώτος “σύρει”, τραβάει, κατευθύνει τους υπόλοιπους. Έχει μουσικό μέτρο 2/4. Το χορευτικό σχήμα είναι ζευγαρωτό (δύο άντρες) με κατεύθυνση αντιωρολογιακή. Η λαβή είναι από τις παλάμες (ή από μαντήλι), με τα χέρια στο ύψος των ώμων. Η μορφή αυτή έχει καταγραφεί στα νησιά Άνδρο, Νάξο, Οινούσσες, Σάμο κλπ. καθώς και στη Λέσβο αλλά με λίγο διαφορετικό βήμα.

Ξενόφερτος χορός με καταγωγή από τις Η.Π.Α. Το όνομά του προέρχεται πιθανότατα από τον εμπνευστή του Φοξτρότ, τον ηθοποιό του βαριετέ Χάρι Φοξ. Λέγεται και “Φοξ ανγκλέ”. Έχει μουσικό μέτρο 4/4. Το χορευτικό σχήμα είναι ζευγαρωτό χωρίς συγκεκριμένη κατεύθυνση. Η διάταξη των ζευγαριών αν είναι πολλά, είναι τυχαία στο χώρο. Η λαβή είναι αγκαλιαστή και το ζευγάρι είναι αντίκρυ ο ένας στον άλλο. Επιπλέον, να τονίσουμε ότι όπως και οι άλλοι “ευρωπαϊκοί” χοροί, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’60 χορευόταν σε όλη τη χώρα. Σε μερικές περιοχές (πχ Σίφνος, Ικαρία) διατηρήθηκε στα γλέντια έως και σήμερα.

Πανελλήνιος αντρικός χορός με προέλευση από τη Πόλη (μορφή από το Κόρθι της Άνδρου).Λέγεται “Χασάπικος” επειδή τον χόρευαν οι χασάπηδες ή μακελάρηδες της Πόλης και το όνομα “Σέρβικος” προκύπτει από τη ρουμανική sârbă = Σέρβα, που η προφορά της είναι μεταξύ του «σι» και του «σε» οπότε υπήρξε εσφαλμένη συσχέτιση της “σίρμπας” με την Σερβία, παγιώνοντας το κοινό σήμερα όνομα “χασαποσέρβικο”. Έχει μουσικό μέτρο 2/4. Στην Άνδρο το χορεύουν σε ζευγαρωτή διάταξη (άντρα-γυναίκας) με ελεύθερη λαβή και κίνηση χωρίς συγκεκριμένη κατεύθυνση. Σε ότι αφορά στην κοινωνική του διάσταση, ορίζεται ως ρεμπέτικος χορός, τουλάχιστον για την περίοδο 1850-1953, ενώ από το 1953 έως το 1980 οι μετεξελίξεις και οι μετασχηματισμοί της ελληνικής κοινωνίας τον φέρνουν στο προσκήνιο ως λαϊκό χορό. Από το 1980 και εντεύθεν ορίζεται ως πανελλήνιος χορός που εξελίσσεται σύμφωνα με την ελληνική αστικολαϊκή μουσική παράδοση.

Πανελλήνιος χορός με καταγωγή από τη Ρούμελη και το Μωρηά. Λέγεται και “Συρτός” κυρίως στη Μακεδονία και τη Θράκη και σε μερικά νησιά προφέρεται και ως “Καλαμαθιανός”. Το όνομά του το πήρε πιθανότατα από το τραγούδι “Μαντήλι Καλαματιανό”. Έχει μουσικό μέτρο 7/8. Το χορευτικό σχήμα είναι τόξο με κατεύθυνση αντιωρολογιακή. Η διάταξη των χορευτών περιλαμβάνει γυναίκες μεταξύ των αντρών, με πρωτοχορευτή καθώς και τελευταίο του χορού πάντα άντρες. Η λαβή είναι από τις παλάμες στο ύψος των ώμων. Επισημαίνεται ότι στα νησιά του Νοτίου Αιγαίου και την Κρήτη πάντα ο τελευταίος χορευτής είναι άντρας καθώς και ότι σε μερικές περιπτώσεις, ιδίως τις Απόκριες, μπορεί η λαβή να είναι και από τους ώμους.

Ξενόφερτος χορός με καταγωγή από την Τσεχία. Το όνομά του προέρχεται από την τσεχική λέξη půlka- που σημαίνει μικρό ή μισό, κάτι που αναφέρεται στα μικρά μισά βήματα του χορού. Προφέρεται και “Πόρκα” στα νησιά των Κυκλάδων. Έχει μουσικό μέτρο 4/4. Το χορευτικό σχήμα είναι ζευγαρωτό χωρίς συγκεκριμένη κατεύθυνση. Η διάταξη των ζευγαριών αν είναι πολλά, είναι τυχαία στο χώρο. Η λαβή είναι αγκαλιαστή και το ζευγάρι είναι αντίκρυ ο ένας στον άλλο. Επιπλέον, να τονίσουμε ότι όπως και οι άλλοι “ευρωπαϊκοί” χοροί, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’60 χορευόταν σε όλη τη χώρα. Σε μερικές περιοχές (πχ Σίφνος, Ικαρία) διατηρήθηκε στα γλέντια έως και σήμερα. Στη Νάξο την έλεγαν “Τσαμπουνόπορκα” και αλλάζανε ντάμες με το συνθηματικό “σανζέ λα νταμ”.