Χοροί

Πανελλήνιος χορός με καταγωγή από τη Ρούμελη και το Μωρηά. Λέγεται και “Συρτός” κυρίως στη Μακεδονία και τη Θράκη και σε μερικά νησιά προφέρεται και ως “Καλαμαθιανός”. Το όνομά του το πήρε πιθανότατα από το τραγούδι “Μαντήλι Καλαματιανό”. Έχει μουσικό μέτρο 7/8. Το χορευτικό σχήμα είναι τόξο με κατεύθυνση αντιωρολογιακή. Η διάταξη των χορευτών περιλαμβάνει γυναίκες μεταξύ των αντρών, με πρωτοχορευτή καθώς και τελευταίο του χορού πάντα άντρες. Η λαβή είναι από τις παλάμες στο ύψος των ώμων. Επισημαίνεται ότι στα νησιά του Νοτίου Αιγαίου και την Κρήτη πάντα ο τελευταίος χορευτής είναι άντρας καθώς και ότι σε μερικές περιπτώσεις, ιδίως τις Απόκριες, μπορεί η λαβή να είναι και από τους ώμους.

Χορός που συναντάται σε όλα τα Δωδεκάνησα, μάλλον με προέλευση από την Κάλυμνο. Γράφεται και “Ίσος” ή “Ίσιος” αλλά ανά νησί έχει και άλλο όνομα συνήθως από το όνομα του σκοπού που το συνοδεύει:”Σιανός” στην Πάτμο, “Ομπρός” ή “Αποστολίτικο” σε Νίσυρο, “Του Άη Παντελεήμονα” σε Τήλο, “Λέρικος” σε Λέρο, “Μελαχροινό” ή “Σιανός” σε Κω κλπ. Συνήθως τον παραγγέλουν στα όργανα ως “Λέρικο”, “Αποστολίτικο” ή “Καλύμνικο”. Το όνομά του προέρχεται από το αργό, στρωτό βήμα του. Έχει μουσικό μέτρο 2/4. Το χορευτικό σχήμα είναι τόξο με κατεύθυνση αντιωρολογιακή. Η διάταξη των χορευτών περιλαμβάνει γυναίκες μεταξύ των αντρών, με πρωτοχορευτή καθώς και τελευταίο του χορού πάντα άντρα. Η λαβή είναι σταυρωτή με το αριστερό χέρι πάνω από το δεξί χέρι του επόμενου χορευτή.

Χορός των νησιών (γενική μορφή των νησιών του Αιγαίου). Γράφεται και “Μπάλος”. Έχει μουσικό μέτρο 2/4. Το σχήμα είναι ζευγαρωτό (ένας άντρας και μία γυναίκα), έχει ελεύθερη κατεύθυνση και οι χορευτές χορεύουν χωρίς να κρατιόνται. Είναι ζευγαρωτός ελεύθερος αυτοσχεδιαστικός χορός που ακολουθεί τον “Συρτό” (και την τεχνοτροπία στο βήμα του). Παλαιότερα χορευόταν από ένα ζευγάρι, αλλά πλέον από πολλά μαζί.

Ξενόφερτος χορός με καταγωγή από την Τσεχία. Το όνομά του προέρχεται από την τσεχική λέξη půlka- που σημαίνει μικρό ή μισό, κάτι που αναφέρεται στα μικρά μισά βήματα του χορού. Προφέρεται και “Πόρκα” στα νησιά των Κυκλάδων. Έχει μουσικό μέτρο 4/4. Το χορευτικό σχήμα είναι ζευγαρωτό χωρίς συγκεκριμένη κατεύθυνση. Η διάταξη των ζευγαριών αν είναι πολλά, είναι τυχαία στο χώρο. Η λαβή είναι αγκαλιαστή και το ζευγάρι είναι αντίκρυ ο ένας στον άλλο. Επιπλέον, να τονίσουμε ότι όπως και οι άλλοι “ευρωπαϊκοί” χοροί, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’60 χορευόταν σε όλη τη χώρα. Σε μερικές περιοχές (πχ Σίφνος, Ικαρία) διατηρήθηκε στα γλέντια έως και σήμερα. Στη Νάξο την έλεγαν “Τσαμπουνόπορκα” και αλλάζανε ντάμες με το συνθηματικό “σανζέ λα νταμ”.

Χορός από τα Δωδεκάνησα. Λέγεται και “Ροδίτικος” ή “Πηδηχτός Ρόδου”. Το όνομά του οφείλεται σε προέλευσή του από την Κρήτη. Έχει μουσικό μέτρο 2/4. Το χορευτικό σχήμα είναι τόξο με κατεύθυνση αντιωρολογιακή. Η διάταξη των χορευτών περιλαμβάνει γυναίκες μεταξύ των αντρών, με πρωτοχορευτή καθώς και τελευταίο του χορού πάντα άντρα. Η λαβή είναι από τις παλάμες, με τα χέρια στο ύψος των ώμων. Πιθανότατα ο χορός ήρθε από τους Κρητικούς που εκδιώχθηκαν την εποχή της Τουρκοκρατίας και εγκαταστάθηκαν στην ορεινή Ρόδο. Το βήμα του και το ύφος του θα λέγαμε ότι μοιάζει με τον συρτό που συναντάμε στο Ανατολικό κομμάτι της Κρήτης.